Pierwszą maszynę parową zbudował T. Newcomen już w 1705 roku, ale dopiero w początkach XIX wieku zaczęła ona odgrywać znaczną rolę w przemyśle. Zastosowanie maszyn parowych było początkiem rewolucji przemysłowej w Europie.
Działanie maszyny:
Pochodząca z kotła para pod wysokim ciśnieniem pojawia się raz z jednej, raz z drugiej strony tłoka, powodując jego przesuwanie, Cofający się tłok wyrzuca "zużytą" parę do atmosfery.

Richard Trevithick (1771 - 1833)

Ta prosta zasada jednak wymaga szeregu dodatkowych usprawnień konstrukcyjnych samego tłoka, suwaków, układu sterowania itp. Istotnym okazała się sprawność takiego silnika, czyli dążenie do jak najmniejszych strat pary, co z tym jest związane paliwa, które było używane do wytwarzania pary. W miarę rosnącego zapotrzebowania na moc parowozów pojawiały się nowe konstrukcje silników parowych.
Konstruktorem pierwszego parowozu był brytyjski inżynier i wynalazca Richard Trevithick, który zbudował tę maszynę dla kopalni Johna Blekinshopa w 1804 roku. Jego parowóz poruszał się z wykorzystaniem zębatej szyny. Kolejny inżynier Wilima Hedley w 1814 roku zbudował maszynę korzystającą z gładkich szyn. Jego Puffing Billy zbudowany dla kopalni węgla w Wylam jest najstarszym zachowanym parowozem na świecie. W 1814 roku Georg Stephenson zbudował parowóz "Blucher" ciągnący 8 wózków. Georg Stevenson był przede wszystkim menedżerem, który zastosował w swoich parowozach rozwiązania zarówno swoje (np. wiązary w miejsce przekładni ze ślepego wału), jak i cudze (kocioł płomieniówkowy), dzięki czemu osiągnął sukces przede wszystkim marketingowy.

parowóz z 1829r. "Rocket"

W 1825 r. uruchomiono pierwszą linię kolei publicznych na trasie Stockton on Tess - Darlington. Tu na tym szlaku rozpoczął swą służbę parowóz Stephensona "Locomotion" (Ruch). W 1829 roku G. Stephenson zbudował parowóz "Rocket" (Rakieta) będący pierwowzorem wielu późniejszych konstrukcji.
Na początku stosowano silnik bliźniaczy składający się z dwóch cylindrów o jednakowej średnicy. Już Stephenson zastosował taki układ w swoich parowozach. Przed dodawanie kolejnych cylindrów powstały parowozy trzy i czterocylindrowe. Dzięki temu można było nie tylko zwiększać moc, ale także osiągać znacznie spokojniejszą jazdę, większa liczba cylindrów oznaczała mniejsze wahanie siły pociągowej na obwodzie kół a przez to mniejsze skłonności do poślizgu kół podczas ruszania.

Parowóz ok1-359 - parowozownia Wolsztyn

W 1876 roku A. Malett skonstruował sprzężony silnik parowy i od tej pory standardowe konstrukcje wielocylindrowe mogły być wykonywane w wersjach sprzężonych. Sprzężenie polegało na wtórnych wykorzystaniu pary poprzez skierowanie z wyjścia tłoka wysokoprężnego do tłoka niskoprężnego, gdzie kończyła się faza rozprężania i para kierowana była do komina. Takie rozwiązanie spowodowało bardziej ekonomiczną pracę